Cichy zawał serca – objawy, które łatwo przeoczyć i kiedy działać

Większość z nas kojarzy zawał serca z dramatyczną sceną – nagłym bólem w klatce piersiowej, utratą przytomności, natychmiastowym wezwaniem karetki. Jednak rzeczywistość potrafi być dużo bardziej podstępna. Istnieje bowiem zjawisko medyczne, które lekarze nazywają „cichym zawałem” – i jak sama nazwa wskazuje, jest to stan wyjątkowo trudny do rozpoznania, nie tylko dla nas, ale czasem nawet dla samego lekarza.

Cichy zawał może nie dawać wyraźnych sygnałów ostrzegawczych, przez co często bywa mylony z przemęczeniem, niestrawnością lub nawet chwilowym spadkiem formy.

W tym artykule przyjrzymy się bliżej temu zjawisku: czym dokładnie jest cichy zawał, jakie mogą być jego objawy, kogo najczęściej dotyczy i co można zrobić, by ustrzec się jego poważnych konsekwencji.

Cichy zawał – czym różni się od klasycznego zawału?

Pod względem medycznym cichy zawał jest tym samym, co każdy inny zawał serca – dochodzi do niedokrwienia mięśnia sercowego, spowodowanego zablokowaniem jednej z tętnic wieńcowych. Różnica tkwi nie w tym, co się dzieje w sercu, ale w tym, jak nasz organizm na to reaguje.

W przypadku klasycznego zawału objawy są wyraźne: silny, gniotący ból w klatce piersiowej, duszność, zimne poty, niepokój, a nawet omdlenie. Tymczasem cichy zawał może przebiegać bez żadnych wyraźnych dolegliwości – lub z objawami na tyle subtelnymi, że łatwo je zignorować.

Nie oznacza to jednak, że jest mniej groźny – wręcz przeciwnie. Ponieważ często pozostaje niezdiagnozowany przez dłuższy czas, może prowadzić do trwałego uszkodzenia serca, a tym samym znacznie zwiększyć ryzyko kolejnego, już pełnoobjawowego zawału, który niejednokrotnie okazuje się śmiertelny.

Cichy zawał serca – objawy, które łatwo przeoczyć

Jednym z największych problemów związanych z tą chorobą jest fakt, że cichy zawał i objawy z nim związane mogą przybrać bardzo nietypową formę. Nie ma tu dramatycznych objawów – zamiast tego pojawia się zmęczenie, lekki dyskomfort w klatce piersiowej, trudności z oddychaniem po wysiłku, a czasem nawet ból w okolicach szyi, ramion lub pleców. Część pacjentów mówi też o uczuciu niestrawności lub delikatnym zawrocie głowy. Tego rodzaju dolegliwości łatwo możemy pomylić ze stresem, złym snem lub przepracowaniem.

Dlatego tak ważna jest świadomość, że nawet niewielki sygnał może mieć poważne podłoże. Jeżeli po wysiłku pojawia się duszność, której wcześniej nie było lub gdy zmęczenie nie ustępuje mimo odpoczynku – warto, abyśmy potraktowali to poważnie i skonsultowali się z lekarzem.

Cichy zawał – objawy u kobiet i osób starszych

Zawał serca nie zawsze „wygląda” tak samo u wszystkich. Szczególnie u kobiet oraz osób w podeszłym wieku, objawy mogą być jeszcze bardziej nieoczywiste. W przypadku kobiet częściej niż u mężczyzn zamiast bólu w klatce piersiowej pojawiają się nudności, ból żołądka, uczucie duszności czy ogólne osłabienie. Z kolei osoby starsze mogą doświadczać wyłącznie zaburzeń równowagi lub problemów z koncentracją.

Dlatego objawy cichego ataku serca w tych grupach wiekowych bywają tak zaskakujące, że diagnoza zostaje postawiona dopiero po dłuższym czasie – na przykład przy okazji rutynowego EKG lub badania echokardiograficznego. To właśnie dlatego tak ważna jest profilaktyka i regularne badania, nawet jeśli nie odczuwamy żadnych wyraźnych problemów z sercem.

Kto jest szczególnie narażony na cichy zawał?

Choć teoretycznie cichy zawał może dotknąć każdego z nas, to istnieją pewne grupy ryzyka, u których prawdopodobieństwo jego wystąpienia jest znacznie większe. Do takich osób zaliczają się przede wszystkim:

• diabetycy – cukrzyca może wpływać na układ nerwowy i sprawiać, że ból związany z niedokrwieniem serca jest słabiej odczuwany,
• osoby z nadciśnieniem tętniczym,
• osoby z wysokim poziomem cholesterolu,
• palacze,
• osoby z nadwagą lub prowadzące siedzący tryb życia,
• osoby z rodzinną historią chorób serca.

Jak wykryć cichy zawał?

Rozpoznanie cichego zawału bywa trudne, ponieważ nie zostawia on takich śladów jak typowy zawał. Często bywa wykrywany przypadkowo – podczas rutynowego EKG, które pokazuje zmiany wskazujące na niedokrwienie mięśnia sercowego. Niekiedy dopiero wykonanie echokardiografii lub badania enzymów sercowych ujawnia, że przeszliśmy zawał, choć nie mieliśmy o tym pojęcia.