Tryptofan (l-tryptofan): Skutki niedoboru, nadmiaru oraz zalecane dawki

Niedobór tryptofanu może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych. Czym jest tryptofan i jakie są skutki jego niedoboru oraz nadmiaru? Sprawdź te informacje w niniejszym artykule.

Czym jest tryptofan?

Tryptofan (l-tryptofan) to jeden z ważniejszych aminokwasów w ludzkim organizmie, pełniący szereg istotnych funkcji. Jest to aminokwas egzogenny, co oznacza, że nasz organizm nie jest w stanie go syntetyzować i musi być dostarczany wraz z pożywieniem. Tryptofan odgrywa kluczową rolę w rozwoju i funkcjonowaniu wielu narządów, będąc prekursorem dla takich związków bioaktywnych jak serotonina, witamina B6, melatonina i tryptamina. L-tryptofan jest jego aktywną formą.

Źródła tryptofanu

Tryptofan jest aminokwasem znajdującym się w białkach roślinnych i zwierzęcych. Bogatymi źródłami tego aminokwasu są pestki dyni, słonecznika, nasiona sezamu, chia, siemię lniane, banany, kakao, jajka, ser żółty, mięso i produkty sojowe. Jego ilość w tych produktach jest jednak znacznie mniejsza niż w suplementach diety.

Dzienne zapotrzebowanie na tryptofan

Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia, dzienne zapotrzebowanie na tryptofan wynosi od 3,5 do 6,0 mg na kilogram masy ciała.

Rola tryptofanu w organizmie

Tryptofan jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego, utrzymania homeostazy jelitowej oraz funkcji immunologicznych. Tryptofan jest neuroprzekaźnikiem serotoniny, który reguluje nastrój, apetyt, trawienie, procesy pamięciowe i odczuwanie bólu. Tryptofan jest również niezbędny do produkcji melatoniny, hormonu regulującego rytm dobowy, co wpływa na jakość snu.

Skutki niedoboru tryptofanu

Niedobór tryptofanu jest zazwyczaj spowodowany zaburzeniami wchłaniania z przewodu pokarmowego lub błędami żywieniowymi. Objawy niedoboru mogą obejmować:

Obniżenie nastroju

Zaburzenia snu

Wypadanie włosów

Czynnościowe zaburzenia pracy jelit

Pogorszenie koncentracji i procesów zapamiętywania

Anemię

Epizod depresyjny (w skrajnych przypadkach)

Obniżone stężenie tryptofanu w surowicy krwi jest obserwowane w wielu chorobach neurologicznych i psychiatrycznych.

Skutki nadmiaru tryptofanu

Chociaż niedobór tryptofanu jest znacznie częstszym zjawiskiem, możliwy jest również jego nadmiar w organizmie ludzkim. Zalecane dawkowanie tryptofanu wynosi od 3,5 do 6 mg na każdy kilogram masy ciała. Objawy uboczne występujące przy nadmiernym poziomie tryptofanu obejmują:

Problemy z wątrobą

Suchość w jamie ustnej

Wymioty i nudności

Biegunkę

Bóle głowy

Suplementacja - tryptofan

Tryptofan jest dostępny w postaci suplementów diety, często łączonych z melatoniną i witaminą B6. Suplementy te są dostępne w formie tabletek i są popularne wśród osób z problemami z nastrojem, snem oraz sportowców. Zalecana dawka wynosi zazwyczaj około 500 mg dziennie, przyjmowana wieczorem. Przed rozpoczęciem suplementacji warto jednak skonsultować się z lekarzem, ponieważ istnieją przeciwwskazania i środki ostrożności, które należy omówić.

Skutki uboczne sumplementacji

Tryptofan, przyjmowany w odpowiednich dawkach, nie wywołuje skutków ubocznych. W przypadku przedawkowania mogą pojawić się nudności, wymioty, bóle głowy oraz suchość w jamie ustnej.

Przeciwwskazania

Suplementacja tryptofanem jest przeciwwskazana u osób z marskością wątroby oraz nadwrażliwością na składniki preparatu. Nie należy go łączyć z inhibitorami MAO, stosowanymi w leczeniu depresji, gdyż może to prowadzić do niebezpiecznego zespołu serotoninowego.

Podsumowanie

Niedobór któregokolwiek z aminokwasów egzogennych, w tym tryptofanu, może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, hamując proces syntezy białek i regenerację organizmu. 

W przypadku niedoboru tryptofanu mogą wystąpić różnorodne objawy, takie jak zmniejszony nastrój, problemy z koncentracją, zaburzenia snu czy osłabienie odporności. Ponadto, brak tryptofanu może negatywnie wpłynąć na zdrowie psychiczne, prowadząc do epizodów depresji. 

Z tego powodu ważne jest regularne dostarczanie tryptofanu w diecie, głównie poprzez produkty spożywcze bogate w ten aminokwas, takie jak mięso, ryby, jaja, nasiona słonecznika, orzechy i produkty mleczne. W przypadku potrzeby suplementacji, należy skonsultować się z lekarzem, aby ustalić odpowiednią dawkę i uniknąć ewentualnych skutków ubocznych.

Dbając o odpowiednią ilość tryptofanu, można wspierać zdrowie psychiczne, regulować sen, poprawiać nastrój oraz promować ogólną regenerację i zdrowie organizmu.

Bibliografia

https://www.bodypak.pl/pl/poradnik/suplementacja/l-tryptofan-dzialanie-zrodla-przeciwwskazania-kiedy-brac

https://sklep.sfd.pl/blog-1/L-Tryptofan_i_Tryptofan_-_wlasciwosci_dzialanie_i_dawkowanie-blog

https://testosterone.pl/wiedza/tryptofan-kompendium-wiedzy/

https://www.aptekaolmed.pl/blog/artykul/tryptofan-i-l-tryptofan-wlasciwosci-niedobor-dawkowanie