Najczęstsze zaburzenia psychiczne u dzieci: Co warto wiedzieć?

Okres dzieciństwa nie tylko kształtuje osobowość, ale może być również czasem, kiedy pojawiają się pierwsze symptomy problemów psychicznych. Z tego powodu kluczowe jest niezwłoczne rozpoznanie i interwencja, mające na celu zapewnienie dzieciom najlepszego startu w dorosłość. Jakie są najczęstsze zaburzenia psychiczne u dzieci? Co warto wiedzieć? Artykuł ten przygląda się temu zagadnieniu, oferując wgląd w najnowsze dane oraz praktyki terapeutyczne, które mogą wspierać zdrowie psychiczne najmłodszych.

Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży

Zaburzenia psychiczne wśród dzieci i młodzieży stają się coraz bardziej powszechne. Nawet niewinne objawy, takie jak wybuchy złości czy agresywne zachowania mogą prowadzić do poważniejszych problemów w przyszłości. Istotne jest, aby reagować odpowiedzialnie i z empatią, poszukując wsparcia u psychologów dziecięcych. Model wychowania, jaki prezentują rodzice, ma istotny wpływ na kształtowanie się psychiki dziecka. Zrozumienie i konsekwentne stosowanie jasnych zasad mogą wspierać zdrowy rozwój dzieci, które dopiero uczą się funkcjonować w świecie dorosłych.

Co może ochronić przed rozwojem chorób psychicznych?

Według magazynu NFZ "Ze Zdrowiem" istnieje wiele metod sprzyjających zapobieganiu problemom i zaburzeniom psychicznym:

Silne więzi rodzinne i przyjaźnie, które pozwalają na bycie sobą.

Otwarta komunikacja dotycząca pozytywnych i trudnych momentów.

Tworzenie pozytywnego otoczenia w rodzinie i szkole.

Wspierające postawy społeczne w domu i nauczanie odpowiedzialności za własne zachowanie.

Uczenie dzieci wzajemnej pomocy i wsparcia.

Dążenie do osiągania sukcesów i docenianie osiągnięć.

Zapobieganie przemocy i stanowcza reakcja na jej przejawy.

Regularny odpoczynek i odpowiednio długi sen (7-9 godzin dziennie).

Zdrowe nawyki żywieniowe.

Regularna aktywność fizyczna.

Unikanie używek, które mogą pobudzać organizm takich jak papierosy, alkohol, narkotyki oraz napoje energetyzujące i kawa.

Przyczyny występowania chorób psychicznych u dzieci

Przyczyny chorób psychicznych u dzieci są złożone, wynikają zarówno z czynników genetycznych, jak i środowiskowych. 

Przyczyny chorób psychicznych u dzieci:

Dziedziczenie podatności na zaburzenia psychiczne, szczególnie gdy występowały one w rodzinie.

Wpływ infekcji matki i narażenie płodu na substancje szkodliwe podczas ciąży.

Komplikacje porodowe, takie jak niedotlenienie okołoporodowe.

Nadmierna opiekuńczość lub nadmierna surowość.

Doświadczanie przez dzieci przemocy fizycznej, psychicznej lub seksualnej.

Wzrost przewlekłego stresu wynikającego z przeładowania materiałem dydaktycznym, napiętego harmonogramu dnia, sztywnych reguł oraz presji na osiągnięcia.

Doświadczanie przemocy w szkole, takiej jak wyśmiewanie, szykanowanie, ośmieszanie czy wykluczanie z grupy rówieśniczej, co dotyka ponad 50% polskich uczniów szkół podstawowych.

Środowisko rodzinne może być źródłem różnych trudności, w tym chłodu emocjonalnego, nadmiernych oczekiwań przy braku wsparcia, chorób przewlekłych, uzależnień czy śmierci członka rodziny.

Nagłe trudności życiowe, takie jak konflikty rodzinne, przemoc w rodzinie, choroby czy rozwody, mogą prowadzić do kryzysów psychicznych u dzieci.

Najczęstsze zaburzenia psychiczne u dzieci

Najczęstszymi rodzajami zaburzeń psychicznych wśród dzieci są zaburzenia lękowe, takie jak uogólnione zaburzenie lękowe lub zaburzenie lękowe separacyjne.

Inne często występujące zaburzenia psychiczne w dzieciństwie to:

Zaburzenia zachowania, takie jak zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD).

Zaburzenia nastroju, w tym depresja i choroba afektywna dwubiegunowa.

Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne (nerwica natręctw).

Zaburzenia ze spektrum autyzmu.

ADHD dotyka 8–10% dzieci w wieku szkolnym, natomiast depresja występuje z częstością około 2% w dzieciństwie i wzrasta do 4–7% w okresie dojrzewania, osiągając nawet 20% wśród nastolatków. W okresie dojrzewania częściej niż u młodszych dzieci występują również uzależnienia, zaburzenia odżywiania oraz schorzenia afektywne i rzadziej schizofrenia o wczesnym początku.

Diagnoza chorób psychicznych u dzieci

Diagnozowanie chorób psychicznych u dzieci jest złożonym procesem, w którym kluczową rolę odgrywają specjaliści takie jak psychiatrzy, psycholodzy i psychoterapeuci. Każdy z tych profesjonalistów wnosi unikalny wkład w proces diagnozy oraz leczenia, zapewniając holistyczne podejście do zdrowia psychicznego najmłodszych pacjentów.

Psycholog specjalizuje się w ocenie behawioralnej i psychologicznej dziecka, wykorzystując różnorodne narzędzia diagnostyczne i testy psychologiczne. Przeprowadza szczegółowe analizy, aby zrozumieć funkcjonowanie emocjonalne, społeczne i poznawcze dziecka, co pomaga w ustaleniu diagnozy.

Psychoterapeuta, z kolei, skupia się na stosowaniu terapii w celu poprawy zdrowia psychicznego dziecka. Współpracuje z dzieckiem i jego rodziną, pomagając w rozwiązywaniu problemów emocjonalnych oraz rozwijaniu zdrowych strategii radzenia sobie.

Psychiatra jest lekarzem specjalizującym się w diagnozowaniu i leczeniu zaburzeń psychicznych. Przeprowadza szczegółowe oceny kliniczne, w tym wywiady z dzieckiem i rodzicami, analizuje historię medyczną oraz ocenia objawy. Jako lekarz, ma również kompetencje do przepisywania leków, gdy jest to konieczne, oraz zlecania dodatkowych badań laboratoryjnych czy obrazowych w celu wykluczenia innych schorzeń.

Współpraca między tymi trzema specjalistami jest kluczowa dla efektywnego diagnozowania i leczenia chorób psychicznych u dzieci, umożliwiając dostosowanie odpowiedniego planu terapeutycznego do indywidualnych potrzeb każdego pacjenta.

Podsumowanie

Identyfikacja i rozwiązywanie podstawowych czynników ryzyka jest kluczowe dla skutecznej pomocy dzieciom z zaburzeniami psychicznymi. Okres dzieciństwa jest kluczowy nie tylko dla kształtowania osobowości, ale również jako czas, gdy mogą pojawić się pierwsze symptomy problemów psychicznych. Model wychowania, jaki prezentują rodzice, odgrywa istotną rolę w kształtowaniu psychiki dziecka, a zrozumienie oraz konsekwentne stosowanie jasnych zasad mogą wspierać zdrowy rozwój dzieci.

Oprócz działań profilaktycznych, warto zawsze skontaktować się ze specjalistą, gdy pojawiają się obawy dotyczące zdrowia psychicznego dziecka. Tylko odpowiednio wykwalifikowani profesjonaliści, tak jak psychiatrzy, psycholodzy i psychoterapeuci, posiadają wiedzę i umiejętności potrzebne do dokładnej oceny i diagnozy zaburzeń psychicznych u dzieci. 

Bibliografia

https://wspomaganie-rozwoju.pl/blog/najczestsze-choroby-psychiczne-u-dzieci-co-warto-wiedziec/ https://www.nfz.gov.pl/gfx/nfz/userfiles/_public/dla_pacjenta/magazyn_ze_zdrowiem/nfz_nr_5.pdf https://mindhealth.pl/dla-kogo/dzieci https://hellomama.pl/przedszkolak/jak-leczyc-choroby-psychiczne-u-dzieci/ https://czpfeniks.pl/przyczyny-zaburzen-psychicznych-u-dzieci/